ต้นตีนเป็ด กลิ่นไม่ธรรมดา สรรพคุณทางยาก็ไม่น้อยหน้าใคร
ต้นตีนเป็ดหรือต้นพญาสัตบรรณ ที่หลายคนส่ายหัวให้กับกลิ่นเหม็นฉุนของต้นไม้ชนิดนี้ แต่เบื้องหลังกลิ่นเหม็น ๆ ของดอกตีนเป็ด แอบมีสรรพคุณทางยาที่น่าสนใจ และยังเป็นพรรณไม้พระราชทานอีกด้วยนะ
ต้นตีนเป็ด หรือพญาสัตบรรณ หรือสัตบรรณ มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Devil Tree ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Alstonia scholaris จัดอยู่ในวงศ์โมก เป็นไม้ยืนต้นรูปทรงสูงใหญ่ ลำต้นสามารถเจริญเติบโตสูงได้ถึง 30-40 เมตร เป็นไม้เนื้อไม่แน่นและค่อนข้างเปราะ มีเปลือกหนาเป็นเกล็ดสีน้ำตาล เนื้อไม้มีสีขาวอมเหลือง ผิวไม้กรีดแล้วจะมียางสีขาวออกมา
ลักษณะต้นมีรูปทรงพุ่มสูงคล้ายฉัตร ใบเป็นแบบเลี้ยงเดี่ยว มีลักษณะรูปวงรี เนื้อหนาและเหนียว มีติ่งที่ปลายใบ ผลเป็นฝัก ออกดอกเป็นช่อมีสีขาวอมเหลืองและเขียวนิด ๆ กลีบดอกเป็นรูปวงรี มีขนภายในดอก ลักษณะเด่นคือ ดอกมีกลิ่นหอมแรงไปจนกระทั่งฉุน โดยเฉพาะในตอนกลางคืน กลิ่นของดอกต้นตีนเป็ดจะฉุนรุนแรงมากเป็นพิเศษ โดยต้นตีนเป็ดมักจะออกดอกช่วงเดือนตุลาคมไปจนถึงเดือนธันวาคม
ทว่าที่มากไปกว่ากลิ่นดอกอันแสนฉุนของต้นตีนเป็ดแล้ว รู้หรือไม่ว่าสรรพคุณทางยาของต้นตีนเป็ดก็เด็ดไม่แพ้ใครเลยเชียวล่ะ
ต้นตีนเป็ด สรรพคุณเด็ดทุกส่วน !
นอกจากต้นตีนเป็ดจะเป็นต้นไม้ขนาดใหญ่ ให้ร่มเงา และมีชื่ออันเป็นมงคลแล้ว ต้นตีนเป็ดยังเป็นต้นไม้พื้นบ้านดั้งเดิมของไทย สรรพคุณของต้นตีนเป็ดจึงถูกนำมาใช้ประโยชน์ตั้งแต่สมัยโบราณ โดยสามารถแยกสรรพคุณทางยาของต้นตีนเป็ดได้ตามนี้
- ดอกตีนเป็ด
แก้เลือดพิการ แก้ไข้ ตัวร้อน โดยนำดอกตีนเป็ดมาต้มกับน้ำ แล้วดื่มแก้อาการผิดปกติ
- ใบตีนเป็ด
แก้ไข้หวัด แก้ไข้ ตัวร้อน รักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน โรคลักปิดลักเปิด หรือโรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรัง โดยนำใบมาต้มกับน้ำแล้วดื่ม นอกจากนี้ใบตีนเป็ดยังนำมาตำแล้วพอกเพื่อดับพิษต่าง ๆ ได้ด้วย
- เปลือกตีนเป็ด
คนโบราณมักจะนำเปลือกตีนเป็ดมาต้มกับน้ำ ใช้ทั้งกินทั้งอาบ โดยเปลือกตีนเป็ดมีสรรพคุณช่วยแก้ไข้ดีพิการ แก้บิด ขับพยาธิไส้เดือน แก้ไข้หวัด แก้หลอดลมอักเสบ สมานลำไส้ เจริญอาหาร โดยใช้ต้มกับน้ำเป็นยาขม หรือบางคนนำเปลือกตีนเป็ดมาต้มกับน้ำแล้วอาบแก้อาการน้ำเหลืองเสีย รักษาแผลติดเชื้อ แผลเป็นหนอง และรักษาเชื้อราบนผิวหนัง
- ยางตีนเป็ด
สามารถนำยางต้นตีนเป็ดไปผสมกับน้ำมันสมุนไพร แล้วนำมานวดแก้ปวดหู บำรุงร่างกาย หรือจะใช้ยางต้นตีนเป็ดใส่แผลที่เป็นตุ่มหนอง ช่วยให้แผลแห้งเร็วก็ได้ อีกทั้งยังสามารถนำยางต้นตีนเป็ดมาอุดฟัน หยอดล้างหูก็ได้เช่นกัน
- กระพี้ต้นตีนเป็ด
ขับผายลม ขับเลือดให้ตก โดยนำกระพี้มาต้มกับน้ำแล้วดื่ม
- รากตีนเป็ด
ช่วยขับผายลมในลำไส้ แก้ไข้ แก้น้ำดีผิดปกติ โดยนำรากตีนเป็ดมาต้มกับน้ำ ดื่มเป็นยาบรรเทาโรค
อย่างไรก็ตาม ต้องเตือนไว้สักหน่อยกับคนที่เป็นโรคภูมิแพ้ เพราะกลิ่นและละอองเกสรของต้นตีนเป็ดอาจทำให้อาการภูมิแพ้กำเริบได้ ฉะนั้นควรอยู่ห่างจากรัศมีที่มีต้นตีนเป็ดให้ไกล ๆ เพื่อเป็นการป้องกันไว้ก่อนดีกว่านะคะ เพราะแม้จะใส่หน้ากากอนามัยป้องกันแล้ว แต่ละอองเกสรของดอกไม้นั้นมีขนาดเล็กมากพอจะเล็ดลอดผ่านหน้ากากเราไปได้
นอกจากสรรพคุณทางยาของดอกตีนเป็ดแล้ว ต้นไม้ชนิดนี้ยังถูกนำไปแปรรูปเป็นของใช้ในและเฟอร์นิเจอร์ภายในบ้านด้วย และถึงแม้ต้นตีนเป็ดกลิ่นจะฉุนไปหน่อย แต่พอได้เห็นประโยชน์และสรรพคุณของเขาแล้ว ก็ต้องบอกว่าครอบจักรวาลจนลืมกลิ่นเหม็น ๆ ของดอกตีนเป็ดไปเลยเนอะ
ขอบคุณข้อมูลจาก
โครงการเผยแพร่ข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นบนพื้นที่สูง
Thai Herbal
พืชเกษตร
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น